Een nostalgische reis door het verleden
In een tijd waarin alles digitaal verloopt, is het moeilijk voor te stellen hoe arbeidsintensief het vroeger was om Super 8-filmpjes te monteren. Deze analoge filmtechniek, populair in de jaren ’60 en ’70, bracht unieke uitdagingen en vereiste een zorgvuldig proces. Hier neem ik je mee in hoe je vroeger thuis je eigen filmstudio kon creëren met kleine filmspoeltjes, plakpersen, filmplakkers, filmkits en nog veel meer.
Inleiding
In de jaren waarin 8-films populair waren, bewaarden de meeste mensen hun herinneringen op kleine filmspoeltjes. Vaak werden deze simpelweg achter elkaar geplakt en op een grotere spoel gezet, zodat ze zonder onderbreking konden worden afgespeeld. Maar voor de echte hobbyfilmers was dit niet genoeg. Zij haalden alles uit de kast om hun films tot leven te brengen. Met precisie en creativiteit monteerden ze scènes, voegden ze titels en overgangen toe, en creëerden ze complete verhalen. In deze blog neem ik je mee terug naar die tijd en vertel ik hoe men vroeger 8mm-films monteerde.
1. De eerste stap: filmspoeltjes en sorteren
Super 8-films werden opgenomen op kleine filmspoelen van meestal 3 minuten. Na het ontwikkelen kwamen deze spoelen terug en kon het montageproces beginnen. Je begon met het bekijken van de beelden op een filmviewer, een klein apparaat waarmee je de film frame voor frame kon bekijken door hem handmatig door te draaien.
Van filmstrookje tot een hele film
De ruwe film werd daarna opgesplitst in korte stukjes. Elk fragment kreeg een nummer en werd vastgezet op een prikbord of gemonteerd aan een lijn, zodat je een overzicht kreeg van de volgorde van de scènes. Dit was pure ambacht, waarbij je met een scherp oog moest beslissen welke beelden bleven en welke sneuvelden.
Draaiboek en storyboard
Vooraf werd er in een draaiboek per scene beschreven waar de film over ging. Vervolgens werd er een storyboard gemaakt met daarin per scene wat er in de film moest gebeuren en hoe het beeld eruit moest zien.
Zo werd de film scene voor scene gemonteerd tot een geheel.
een voorbeeld van een draaiboek en een storyboard
2. Het echte werk: Plakken en monteren
Het monteren van Super 8-filmpjes ging letterlijk met de hand. Hiervoor gebruikte je een plakpers en speciale filmplakkers (een soort transparante tape) of een filmkit.
Plakpers:
Dit apparaatje zorgde ervoor dat je de uiteinden van twee filmstukken nauwkeurig op elkaar kon aansluiten. Je sneed eerst beide uiteinden af met een speciaal mesje in de plakpers ......
Filmkit of plakkers
.…Daarna kon je de stukken verbinden met een speciale chemische filmkit. Bij het plakken met deze kit moest je eerst van beide stukken de film een dun laagje wegschuren of raspen. Dit maakte de film (acetaat) ruwer, waardoor de lijm de lagen beter kon samensmelten. De emulsie van de film werd door de lijm licht opgelost, waardoor de verbinding stevig werd. Later kwamen er polyesterfilms, zoals die van Fuji, op de markt die niet met kit geplakt konden worden. Toen werden plakpersen met tape geïntroduceerd. Het was een precies werkje, omdat een fout zichtbare storingen in je film kon veroorzaken.
3. Geluid toevoegen: Het stripen van films
Super 8-films waren in eerste instantie 'stom' (zonder geluid). Geluid werd apart opgenomen en pas later toegevoegd. Dit kon op twee manieren:
Films laten stripen
Dit was een proces waarbij de film voorzien werd van een magnetisch geluidsspoor. Zodra dit geluidsspoor erop zat, kon je met een speciale projector geluid toevoegen tijdens het afspelen van de film. Dit was handig voor nasynchronisatie of het toevoegen van muziek.
Een in de jaren 60 en 70 bekend adres om je films te laten 'stripen' (laten voorzien van een geluidsspoor) was Studio Henk Otto in Soest
Geluidsfilms
Later kwamen er Super 8-camera’s waarmee je direct geluid kon opnemen op een film met een ingebouwd geluidsspoor. Dit was revolutionair, maar de kwaliteit van het geluid was niet van een kwaliteit die we tegenwoordig gewend zijn.
Bij geluidsfilms moest je nóg preciezer werken. Het geluid moest synchroon lopen met de beelden, en elk knipje in de film kon een onderbreking van het geluid veroorzaken. Hiervoor gebruikten filmmakers vaak een geluidsviewer, waarmee je kon afspelen en zien waar het geluid begon en eindigde.
Een tijdrovend maar magisch proces
De montage van Super 8-films was een tijdrovend proces, maar het had ook iets magisch. Je werkte letterlijk met je handen en zag je film stap voor stap tot leven komen. Elke beslissing die je maakte – van het knippen tot het toevoegen van geluid – droeg bij aan het eindresultaat.
Terug naar vandaag
Hoewel we nu in een digitaal tijdperk leven, kijken veel mensen met nostalgie terug op het werken met Super 8. Het proces was niet alleen technisch, maar ook kunstzinnig. Tegenwoordig kun je oude 8mm films laten digitaliseren en daarna bewerken op je computer, maar de charme van dat oude ambacht blijft onmiskenbaar.
Heb jij nog herinneringen aan het monteren van Super 8-films? Deel ze hieronder, en laten we samen die goede oude tijd herbeleven!
Reactie plaatsen
Reacties
Geweldig om te zien hoe vroeger films werden gemonteerd. Heel leerzaam hoe de oude ambacht stap voor stap met de benodigde apparatuur en materiaal tot een mooi resultaat.
Super 8-montage is echt een stukje nostalgie! Het handmatige knip- en plakwerk geeft zoveel meer gevoel van filmen en bewustwording. Ik zou er eigenlijk wel weer eens mee willen filmen!